Beste John de Mol,

Jij hebt veel bereikt, je bent één van de machtigste mannen in medialand. Dat is knap, je hebt talenten en je hebt ze gebruikt. Maar ben je ook succesvol? In geld en macht gemeten, zeker. Maar als je kijkt naar je bijdrage aan het welzijn van de mensheid, is dat twijfelachtig. Wat laat je achter, als je straks, net als iedereen, uit de tijd stapt? Geld? Aanzien? Status?

Je zou kunnen zeggen dat je muzikale talenten op weg geholpen hebt met je talentenjachten. Maar als een deel van die talenten daar beschadigd en getraumatiseerd door geraakt is, dan is die nalatenschap vergiftigd en zuur. Je bent ook een werkgever geweest. Maar als je vrouwelijke werknemers je met een landelijke advertentie aanspreken op je gebrek aan verantwoordelijkheid, dan doet dat afbreuk aan die prestatie.

Een anekdote over jou die Sunny Bergman beschrijft in haar boek ‘Sletvrees’ is tekenend:

Ik had als 21 jarige een piepkleine gastrol in de comedyserie In de Vlaamsche pot. Voor een jongerenblad beschreef ik een draaidag vanuit het perspectief van een groepje figuranten, die gevraagd waren als ‘mooie meisjes’. Aan het einde van de dag werd door de regie-assistente aan een van hen een telefoonnummer gevraagd. Het figurantenmeisje was hoopvol, misschien was dit haar grote kans. Ik wist dat haar nummer enkel gevraagd werd omdat de regisseur haar een ‘lekker wijf' vond, dat had hij tijdens de lunch geroepen. Ik vond het zielig voor het meisje, en schreef dit op in mijn artikel.

Ik moest het stuk voor publicatie laten lezen aan de producent van de serie, John de Mol. Na lezing belde hij me op. ‘Jongedame,’ brieste hij door de telefoon, ‘je hebt mijn goede vertrouwen geschonden. Ik zou er maar eens goed over nadenken of je dat stukje gaat publiceren. Als jij besluit dat toch te doen, zal ik er persoonlijk voor zorgen dat je nergens meer aan het werk komt als actrice. Begrijp je dat? Weet jij wel wie ik ben? Weet je dan niet dat ik je acteercarrière kapot kan maken?’

Dit voorval illustreert hoe jij door je gedrag een cultuur hebt gecreëerd die gebaseerd is op intimidatie en angst. Je wist dus dat het fout is wat daar gebeurde, je doet er niets aan terwijl je dat wel zou kunnen, en met dreigementen probeer je het onder tafel te vegen.

Je wordt 67, het is tijd om in de spiegel kijken John. Wat wil je nou met je leven? Nog meer geld? Nog meer status? Nog meer programma’s waar nog meer mensen naar kijken? Groter worden dan Berlusconi of Murdoch? Een moderne Dorian Gray met een mooie façade maar een akelig portret in een achterkamer? 

Of wil je echt iets betekenen? Wil je dat mensen later zeggen: die John de Mol, die heeft mij de ruimte gegeven om me te ontplooien. Of: hij ons laten zien hoe je een maatschappelijk probleem ten goede kunt veranderen.

Want dat is het verschil tussen jou en Sunny Bergman. Zij is geen mediatycoon, niet rijk en machtig, maar haar documentaires hebben maatschappelijke betekenis. Misschien ken je ze. In ‘Sletvrees’ laat zij zien hoe de vrouwelijke seksualiteit beknot wordt door schaamte en in ‘Man made’ onderzoekt zij de nieuwe en traditionele mannenrollen. Beide documentaires zijn zeer relevant als het gaat over seksuele intimidatie.

Beste John, voor alle mannen geldt voor seksuele intimidatie: als je geen deel bent van de oplossing, dan ben je een deel van het probleem. Er moet iets gebeuren. Iets op persoonlijk vlak (hoe kijken wij tegen macht, vrouwen, seks aan), iets op bedrijfsniveau (wat is de cultuur binnen de organisaties waarin wij werken) en op maatschappelijk vlak.

Ik heb een paar suggesties voor je. Ten eerste: onderzoek waarom je doet wat je doet. Waarom dat verlangen naar groter en meer? Zoek voor jezelf een betekenis die uitstijgt boven je eigen ego, je behoefte om de grootste te zijn. Bedenk hoe je iets kunt betekenen voor anderen.

Ten tweede: neem verantwoordelijkheid voor hoe jouw persoonlijkheid die angstcultuur heeft gecreëerd in jouw bedrijf. Organiseer tegenspraak binnen je organisaties. Geef anderen de opdracht om je tegen te spreken. Laat je evalueren door je werknemers op je openheid.

Ten derde: bied je excuses aan aan Sunny Bergman en, ten vierde, als goedmaker, neem haar in de arm om een serie te maken over jouw therapie en de cultuuromslag in je bedrijf. Over de omgang tussen mannen en vrouwen, over flirten en ongewenste intimiteiten. Sunny weet namelijk precies hoe je dit soort onderwerpen benadert en hoe ze de vinger op de gevoelige plek kan leggen zonder te moraliseren. En door haar maatschappelijke moed en jouw platform te combineren, kun je een enorme impuls geven aan het broodnodige maatschappelijke debat over dit onderwerp.

Die serie lijkt me bij uitstek geschikt om bijvoorbeeld in een ‘Big Brother’ format te gieten. Of noem het ‘The Voice of Women’. Dat moet haast wel een kijkcijferkanon worden! Zou het niet mooi zijn als mensen je zo zullen herinneren John, op je begrafenis?

Vriendelijke groet,

Egbert Oldenboom